Con người là một chỉnh thể hài hòa giữa thân thể và tinh thần.Tinh khí thần trong Phật giáo được xem là ba yếu tố cốt lõi, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe, sự an lạc và giác ngộ. Cùng Phật Giáo 568 tìm hiểu về tinh khí thần trong Phật giáo, nhằm giúp hiểu rõ hơn về bản thân và con đường tu tập hướng đến giác ngộ.
Tinh Khí Thần là gì?
Tinh, Khí, và Thần là ba yếu tố cơ bản trong cơ thể con người, đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong sự tồn tại của mỗi người từ khi sinh ra, lớn lên và cho đến khi già đi.
Ba yếu tố này cũng được xem như là “tam bảo” trong con người, thể hiện sự toàn vẹn, năng lượng và tinh thần của mỗi người. Sức sống của con người chỉ thực sự tràn đầy khi các yếu tố này được duy trì ổn định, giúp cơ thể phát triển khỏe mạnh.
Tinh, Khí, và Thần cuối cùng chỉ là các khía cạnh khác nhau của một khái niệm chung, trong đó Tinh là trạng thái cơ bản, còn Thần là trạng thái cao cấp hơn của Khí. Ba trạng thái này có mối liên hệ mật thiết và tác động lẫn nhau một cách hài hòa.
Tinh Khí Thần trong phật giáo
Tinh
Tinh là những chất tinh hoa nuôi dưỡng cơ thể con người. Cơ thể con người hoạt động như một hệ thống trao đổi chất với tự nhiên thông qua việc ăn uống và hít thở. Các chất từ thức ăn sau khi tiêu hóa trở thành cốc khí, còn khí từ việc hít thở được cung cấp qua hệ thống hô hấp. Khi cốc khí và khí kết hợp, chúng tạo thành tinh chất cần thiết để nuôi dưỡng cơ thể.
“Tinh” trong cơ thể con người thể hiện qua các phần cơ thể như da, tóc, móng, gân, xương, cơ bắp, mạch máu, nội tạng, và các loại chất lỏng như máu, nước bọt, nước tiểu, nước mắt, và mồ hôi. “Tinh” được cung cấp thông qua việc ăn uống, tất cả chúng đều có nguồn gốc từ đất, vì vậy còn được gọi là Địa khí.
“Tinh” bao gồm cả chất cứng và chất lỏng, tương tự như đất và nước, có thể được so sánh với Thổ và Thủy trong Tứ Đại mà Đức Phật đã nhắc đến khi nói về cấu trúc cơ thể con người.
Khí
Khí là một dạng năng lượng tồn tại trong cơ thể của con người và các sinh vật, được coi là năng lượng sinh học. Khí không thể nhìn thấy nhưng tương tự như tinh chất từ thức ăn và chất lỏng lưu thông trong cơ thể. Khí cũng thể hiện qua hoạt động của các nội tạng như khí lục phủ và khí ngũ tạng.
Tinh chất tạo nên khí, và khí làm cho cơ thể hoạt động. Trong ngữ cảnh này, khí có thể được hiểu hẹp hơn là năng lượng, năng lượng này tạo ra nội lực để cơ thể hoạt động. Ngược lại, nội lực (khí) kích thích hoạt động của hệ tiêu hóa và hệ hô hấp để chuyển hóa các chất thành tinh chất.
Nguyên khí là thành phần chính của thận tinh, trong khi tinh khí thu được có vai trò chủ yếu trong việc duy trì sự sống, do đó, khí thận được tạo ra chủ yếu từ tinh thận, đặc biệt là sinh khí.
Thần
Thần là trạng thái tinh thần, là một khía cạnh bí ẩn của đại não trong cơ thể con người. Thần chịu trách nhiệm điều hòa quá trình khí hóa giữa âm và dương. Thần là biểu hiện của sự sống, và có câu “còn thần thì sống, mất thần thì chết”. Trạng thái thần lực mạnh mẽ thì người đó sẽ khỏe mạnh, trong khi thần lực suy giảm sẽ làm cho người trở nên yếu đuối.
Thần là sự hoạt động của tinh thần, bao gồm các quá trình của hệ thần kinh, ý thức, cảm xúc và tư duy của con người, đồng thời là sự biểu hiện của tinh, khí, huyết và dịch trong cơ thể. Thần cũng là biểu hiện của trạng thái sinh lý và bệnh lý của các nội tạng và ngũ tạng trong cơ thể. Khi khí huyết được cân bằng và lục phủ ngũ tạng hoạt động bình thường, thì tinh thần sẽ tỏa sáng.
Thần trong cơ thể thể hiện qua sự nhiệt độ cơ thể, là quá trình điều hòa và làm cho tâm trạng cảm xúc, được gọi là Nhân khí. “Thần” có thể được so sánh với Hỏa đại trong Tứ Đại mà Đức Phật đã nhắc đến khi nói về cấu trúc cơ thể con người. Những cảm xúc tiêu cực có thể gây ra ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động của lục phủ ngũ tạng và sức khỏe tổng thể.
Luyện tập Tinh Khí Thần trong Phật giáo
Để rèn luyện nội lực, trước hết cần phải rèn luyện Tinh – Khí – Thần, bởi vì chúng là “căn cứ vững chắc” để tăng cường nội lực. Cũng quan trọng là tuân theo quy trình, ngồi yên tĩnh hoặc đứng yên, thực hiện “Khai Công Nhập Tĩnh”, thư giãn, an thần, và loại bỏ mọi suy nghĩ phiền não.
Luyện Tinh
Nạp Khí: Hít thở từ các điểm huyệt, tập trung vào bụng dưới khoảng 5-6 giây, tập trung ý niệm cao độ vào khu vực này.
Lưu Khí: Dừng hơi thở để hút khí từ không gian xung quanh và lưu chuyển chúng thành một “Khối Tinh Chất”, tưởng tượng khối này như một bông sen lớn, thơm và tinh khiết, sử dụng cơ bụng dưới để lưu chuyển khí và xoay vòng bông sen theo hướng kim đồng hồ rồi ngược lại, kéo dài khoảng 20 giây.
Xả Khí: Thở ra, thả lỏng tất cả các cơ bắp, thở ra từ từ để khối sen tan chảy và lan tỏa khắp vùng Quan Nguyên, khu vực bụng dưới, theo hình vòng đôi mạch chạy xuống Mệnh Môn, tiếp tục đến Trường Cường và quay ngược lên vùng thận du (Bế Thận).
Bế Khí: Tiếp theo, Bế Khí trong vòng 3 giây để Tinh tan chảy vào Phủ Tạng, được tích lũy và lưu giữ Tinh bên trong.
Luyện Khí
Nạp Khí: Hít thở qua tất cả huyệt đạo để nạp khí vào trung tâm Đan Điền trong 5 giây.
Vận Khí: Kẹp chặt hai hàm răng, nắm chặt hai tay với cảm giác căng thẳng đến mức tối đa, cơ bụng dưới căng ra như đang chịu sự nặng nề của một khối đá hàng trăm ký đang đè lên… Tất cả tư duy và ý niệm đều tập trung vào vùng bụng dưới, không một phần chút nào có thể làm phân tâm trong thời điểm này… Thời gian kéo dài trong khoảng 20 giây hoặc hơn (có thể gây ra cảm giác đổ mồ hôi).
Xả Khí: Thở ra từ từ và thả lỏng cơ bắp , để khí lan tỏa khắp vùng bụng dưới.
Hoàn toàn Thư Giãn: Tâm trí như chết đi, tất cả cơ bắp như tan rã, mềm mại, dùng hai tay thoa nhẹ khắp vùng bụng dưới – trong khoảng 10 giây, sau đó tiếp tục nạp Khí để bắt đầu chu trình tiếp theo. Nam giới thực hiện trung bình 7 chu trình, trong khi phụ nữ thực hiện trung bình 9 chu trình. Vì tập luyện theo chu kỳ này đòi hỏi sự mất sức lớn, nên nếu muốn tập nhiều hơn, cần phải chia làm nhiều buổi trong ngày.
Chỉ cần luyện tập đều đặn trong vòng 3 tháng, bạn sẽ có thể hít một luồng khí vào bụng dưới, cơ bụng trở nên cứng cáp và có thể chịu được những cú đấm mạnh mẽ mà không gặp vấn đề gì.
Luyện Thần
Nạp Khí: Sau khi đã đạt được tâm trạng “Óc cố – Tâm an”, từ các huyệt đạo như Bách Hội, Nhân Trung, Phong Phủ, Não Hộ, Thái Dương, tức là tất cả các huyệt đạo trên đầu… ta tưởng tượng nạp Khí từ khắp không gian vào Bách Hội, tạo thành một vòng hào quang ở đó – thời gian 10 giây.
Vận Khí: Tập trung tư duy sâu sắc vào Bách Hội, điều khiển vòng “hào quang” xoay theo chiều kim đồng hồ và sau đó ngược lại – trong 10 giây.
Xả Khí: Tiếp theo, dẫn một nửa lượng Khí còn lại theo dòng Nhâm Mạch xuống Hội Âm. Tự do buông lỏng, thư giãn và cho phép Khí tự nở rộ từ Bách Hội lan tỏa ra khắp không gian, một phần trải dài xuống mặt đất và sau đó thấm vào lòng đất – trong vòng 10 giây.
Bế Khí: Sau đó, giữ hơi (ngưng thở) trong 5 giây, để cho Bách Hội và tất cả các huyệt đạo trên đầu dần chìm xuống, làm cho tâm trí trở nên trầm lặng, quên mọi thứ… và sau đó, tiếp tục với Chu Kỳ kế tiếp. Trung bình, mỗi buổi tập gồm khoảng 24 chu kỳ.
Kết luận
Tinh khí thần trong Phật giáo là ba yếu tố không thể tách rời, tác động qua lại lẫn nhau, tạo nên sự cân bằng cho cơ thể và tâm trí con người. Bài viết trên, Phật Giáo 568 hy vọng có thể mang lại cho bạn những thông tin có giá trị về tinh khí thần trong Phật giáo giúp bạn đạt được sức khỏe, sự an lạc trong con đường đến giác ngộ của bản thân.
